In een traject met verlichting komen er vaak twee partijen aan bod voor de verlichting. De lichtspecialist en de (huis)installateur. Beide claimen verstand van zaken te hebben, maar er volgen regelmatig tegenstrijdige adviezen.
Lichtplan met NSVV gedragscode
Een goed advies begint met een goed lichtplan, het maakt nogal uit wie dit lichtplan maakt. Een belangrijke voorwaarde die je als eindgebruiker mag uitspreken: de ontwerper moet zich hebben geconformeerd aan de gedragscode lichtberekening van de NSVV (Nederlandse Stichting Voor Verlichtingskunde). Deze gedragscode is in het leven geroepen om de eindgebruikers te beschermen tegen lichtplannen die feitelijk niet kloppen. De bijbehorende geschillencommissie is het belangrijkste die zal een eventuele klacht behandelen.
Waarom de keuze voor een lampen groothandel niet altijd de beste is
Veel lichtplannen worden door groothandels en fabrikanten gemaakt, zoals de Technische Unie. De TU is een fantastische groothandel door schaalgrootte. De medewerkers zijn echter niet altijd even vakbekwaam om een kwalitatief lichtplan op te stellen (let op, er zitten wel degelijk toppers tussen).
Bij fabrikanten spelen nog twee andere problemen
- De eerste is tijdsdruk. Er zijn fabrikanten die een quotum hebben op het aantal ontwerpen dat ze minimaal moeten maken. Dat kan de kwaliteit simpelweg niet bevorderen.
- Een tweede gevaar is de beperkte mogelijkheden die groothandels en leveranciers vaak hebben. De groothandel medewerkers worden vaak opgeleid door de fabrikanten.
Het beste lichtplan krijg je als je markt breed naar de beste oplossing kan werken, met het klantbelang voorop. De lichtspecialist die onafhankelijk van een merk of oplossing kan werken, zal hier doorgaans het beste in slagen.
Nu we weten dat de partners van een installateur (groothandels en fabrikanten) niet altijd tot het beste advies komen, klinkt het waarschijnlijk logisch om er een licht specialist bij te halen. Goede eerste stap, maar wacht nog even. De ene specialist is de andere niet.
Het is niet meer zo makkelijk als 'lampje eruit, lampje erin'. Er zijn zaken die significant anders zijn met led verlichting dan met traditionele verlichting. Denk aan lekstroom, inschakelpieken, maximale groepsbelasting (die véél lager kan zijn dan met traditionele lampen) en zeker ook zaken als egaliteit, donkere plekken, aanlichten van muren en plafond, et cetera. Het is zaak om kennis van licht te combineren met kennis van elektrotechniek. En met de kennis van een huidig elektrotechnische installatie.
Wij merken nog te vaak dat de installatie niet zo goed is als men van tevoren kan inschatten.
Met de juiste kennis armaturen bestellen
Oké, het draait dus om kennis. Van licht, en van elektrotechniek. Zijn we er dan?
Nou, niet helemaal.
De markt van verlichting ontwikkelt zich in een tempo wat gelijk is aan de data tijdperk waarin we nu leven. De laatste vijf jaar is er meer veranderd op lichtgebied (en algemeen technologie gebied) dan de laatste vijftig jaar. In een tijd waarin de installatiebranche hard getroffen is, de crisis die in 2008 begon, was het voor veel bedrijven 'overleven' in plaats van investeren in nieuwe kennis.
Waar de markt led verlichting vraagt, ligt bij veel (ook grote) installateurs het kennisniveau nog niet op het niveau waar je dat mag verwachten. Het is een Nokia 6310 versus de smartphone. Waar de markt een smartphone verwacht, kan de installateur niet meekomen met de vraag naar smartphones. Of het advies geven waarom iOS in een specifiek geval beter is dan Android.
Naast de lampjes ook bewegingssensoren voor je verlichting?
En dan hebben we het nog 'maar' over licht. Laat staan als daar sensoren bij moeten. Of daglicht regeling. Of noodverlichting. Hier zit een structureel probleem met een specialist versus de installateurs. Er zit namelijk een verdienmodel voor de installateur om een advies te geven wat niet perse het beste past bij de klant.
Neem noodverlichting. Daar worden preventief om de drie jaar de accu’s van vervangen. Dat is simpel werk en iets wat continuïteit brengt. De installateur zal gebaat zijn bij het regelmatig vervangen van de accu’s, de klant accepteert dit omdat noodverlichting nu eenmaal verplicht is.
Ik heb, als noodverlichting deskundige, moeite met dit commerciële belang. Zo hebben wij noodverlichting laten plaatsen die ruim 80% voordeliger is in onderhoud. Ik heb geen belang bij accu’s wisselen, maar bij de beste oplossing voor de klant. Net als lichtmanagement. Een aanpassing nodig? Installateur stuurt de rekening. Ik wil een systeem opleveren die de klant zelf kan bedienen en instellen, desnoods met hulp op afstand. Compleet andere denkwijze, compleet ander verdienmodel, compleet ander kennisniveau.
Gebouwgebonden, elektronische installaties
Dit is toch echt het speelveld van de installateurs. De meeste specialisten hebben bij lange na niet de kennis van de installateurs om hierin enige vorm van waarde te kunnen bieden. De meeste lichtspecialisten weten nog net het verschil tussen stroom en spanning, en daarmee houdt het vaak wel op.
Met led verlichting is er een grote kans op fouten in de elektrotechnische installatie. Denk bijvoorbeeld aan inschakelpieken, waardoor de groepen overbelast raken en de stoppen er om de haverklap uit vliegen. Of lekstromen, waardoor brand kan ontstaan en er is een verhoogd risico op harmonische vervuiling.
Ik deel de meest voorkomende fout: inschakelpieken. Vaak veroorzaakt door Aziatische voedingen (en ja, zeker ook Meanwell wat veel gebruikt wordt). Praktijk case: een high-bay armatuur met Meanwell drivers, gezekerd met een B16 automaat. Dat is 16A x 230V = 3.680 Watt maximaal. Door de inschakelpieken kun je echter niet 18 armaturen plaatsen. Wij weten inmiddels dat bij dergelijke drivers er inschakelstroombegrenzers gebruikt moeten worden als er meer dan 4 armaturen worden geplaatst op dezelfde groep.
Tip: de meeste professionele merken geven aan wat de maximale capaciteit per groep is. Houd daar rekening mee in het ontwerp en kijk of de installatie dat aan kan.
Maar als alle professionals samenwerken…
Als de installateur en lichtspecialist samenwerken, krijgen we de beste oplossing voor de klant. Wij merken dat steeds meer installateurs mét ons willen werken in plaats van tegen ons. Dat is een goede ontwikkeling. Alleen door samenwerking bereik je meer, beter en efficiënter. Alle partijen kunnen nu doen waar ze goed in zijn en versterken elkaars goede eigenschappen en vullen elkaar aan op het gebied van expertise en knowhow. Wil de installateur niet de spullen van een ander aansluiten? Zoek dan een lichtspecialist die het traject uit handen kan nemen, met gedegen kennis van elektrotechniek en de bijbehorende verzekeringen. Sterk in Led heeft de mogelijkheid om het traject te verzorgen, met of zonder jouw installateur. Van ontwerp, tot installatie, jaarlijkse inspecties, verlengde garanties en zelfs volledig als lease project middels Light As A Service.
