Led verlichting heeft in de basis een hekel aan twee zaken: vocht en hoge temperaturen. Het onderwerp “vocht” volgt, in dit artikel eerst het gevaar wat een hoge omgevingstemperatuur brengt voor led verlichting.
Het grootste risico bij led…
Is de lichtterugval. Dit betekend dat een nieuw armatuur bij productie een opbrengst heeft van bijvoorbeeld 10.000 Lumen (Lumen als de hoeveelheid licht die een lamp geeft, Lux is de waarde die we meten op een oppervlak). Waar we beginnen met 10.000 Lumen, mag een lichtbron minder licht gaan geven. Een led buis mag tot 65% licht verliezen, een goed led armatuur tot 20%. Kunstmatig zijn daar mogelijkheden voor om dit te compenseren in de drivers, maar dat is voor nu niet relevant. Feit is, we verliezen na een bepaalde periode (zoals 50.000 branduur) een bepaalde hoeveelheid licht.
Hoe wordt de kwaliteit van led bepaald?
In een laboratorium, met constante parameters als temperatuur en luchtvochtigheid, worden led lampen getest. Over een periode van 6.000 uur wordt er gemeten wat de opbrengst is, waar een LM80 rapportage uit volgt met de lichtterugval. Een berekening kan dan aangeven wat de verwachtte levensduur is van de led chip.
Het probleem is dat we testen op ideale omstandigheden. In een ziekenhuis of school is dat niet erg, daar zijn geen hoge schommelingen van temperatuur door een goede klimaatbeheersing. In een bedrijfshal is dat compleet anders.
Hoge temperatuur versnelt de lichtterugval.
Waar in een bedrijfshal de verlichting hoog hangt, vaak gemonteerd onder een stalen dak, kan de temperatuur fors oplopen. In metingen bij een klant, waar er nog geen spannende dingen in de fabriek gebeuren, kan dat in de zomaar 50 graden zijn met pieken over de 60 graden. De warme lucht trekt naar boven, en blijft daar hangen. Incidenteel een hoge temperatuur is niet erg, zoals bij transport van een lamp, wel als de hoge temperatuur een constante factor is.
Een hoge temperatuur is een belangrijke factor in de behoudsfactor van licht. Nu kan een ledje op zich best een temperatuur aan van 60 graden, mits daar rekening gehouden is in het ontwerp van de lamp én in het lichtplan.
De driver is bepalend voor de levensduur.
Een driver is de elektronica die de wisselspanning van het lichtnet omzet in gelijkspanning voor de led. Zie het als een “ouderwetse” transformator, maar dan volledig elektrisch. In een driver zitten componenten die slecht tegen warmte kunnen. Zo is een elco (elektronische condensator) voorzien van een temperatuur classificatie, en is in feite een opgerold stukje aluminium met elektrolyt. Dat elektrolyt kan verdampen onder invloed van temperatuur, met als resultaat een defecte lamp.
Waar de driver is geïntegreerd in de lamp, zoals een led buis, is het risico op uitval en lichtterugval vele malen hoger dan een armatuur met een externe led driver. We hebben dan namelijk de ruimte om elektronica zo te ontwerpen dat de gevolgen van een hogere omgevingstemperatuur verminderd worden. Er zijn ook drivers die bij een temperatuur >65 graden de led gaat dimmen, om deze minder te belasten. De led wordt dan op een lagere stroom aangestuurd, wat resulteert in minder warmteontwikkeling bij de led.
Wat te doen bij extreme temperaturen?
Laat je goed adviseren door een bedrijf wat kennis heeft van verlichting, elektrotechniek en wees open over de omstandigheden in de ruimte. Zijn er naast de hoge temperatuur ook chemische stoffen of processen? Is er een mogelijkheid om de gevoelige elektronica (driver) buiten het risicovolle gebied te monteren?
Gezond verstand is een goede raadgever. Hang geen lampen op boven een smeltoven, maar ernaast. Zorg dat je bij een chemische afdeling lampen gebruikt die tegen zuren kunnen, en niet alleen waterdicht zijn maar ook gasdicht zijn. Is er sprake van vervuilende industrie? Reinig de led armaturen ieder jaar.
Anno 2021 kunnen we met led armaturen omgevingen aan tot 80 graden
Niet alleen led heeft een hekel aan temperatuur.
Maar zeker ook batterijen die we voor noodverlichting gebruiken. Een accu van decentrale noodverlichting heeft een kortere levensduur en zal vaker vervangen moeten worden. Controleer daarom vaker de status led van de zelftest, zo ben je zeker van een veilige installatie.
Wat te doen bij een bedrijfshal waar de temperatuur fors kan oplopen?
Er zijn speciaal ontwikkelde armaturen op de markt die tegen warmte kunnen. Zij onderscheiden zich door een goede koeling van de leds, het onder minder vermogen aansturen van de leds en drivers die bestand zijn tegen warmte. Het resultaat is een armatuur die minder licht geeft dan een vergelijkbare versie, om de leds te sparen bij warmte. Qua prijs zitten deze armaturen ook bovenaan de marktwaarde. Sterk in Led kan hierbij helpen door kennis van de markt, het product en een onafhankelijke inkoop. Daarbij is er een 24/7 storingsdienst en garantie op arbeid. Zo zit je nooit in het donker.
