Fake news
Het is de afgelopen tijd veelvuldig in het nieuws geweest, en met regelmaat kom ik in mijn LinkedIn tijdlijn foutieve berichten tegen over het verplicht stellen van led verlichting. Er is inderdaad een motie aangenomen door de tweede kamer, maar dit moet nog door de eerste kamer heen. Het activiteitenbesluit (de bekende bijlage 10) kan in sommige situaties led verplichten, maar geeft ook vaak een alternatief. Tot op heden is er dus geen verplichting om enkel led verlichting te gebruiken.
En dat is een goede zaak. Ja, led is een goede lichtbron. Met de techniek anno 2020 is het vaak de beste lichtbron. Maar: led heeft ook beperkingen en is niet altijd beter dan conventionele TL. Want: de kwaliteit van een lamp (ook een led) wordt aangeduid in de verhouding tussen branduren en lichtbehoud. Voorbeeld: een TL5 met 20.000 uur en 90% behoud kan beter passen in een duurzame wereld dan een led tube met 30.000 uur en 40% behoud van licht.
Waar goede led systemen dan weer een voordeel heeft met 50.000 uur en 90% behoud van licht. Daar hangt ook een andere prijs aan dan de led tube. Het is dan ook niet erg om een led tube te gebruiken, maar wéét dat het niet de heilige graal in de verlichtingstechniek is. Drie jaar lifetime, en de rest is bonus. Goed led armatuur: 15 jaar en de rest is bonus. En dan heb ik het over lifetime in lichtbehoud, niet in uitval. Want na 3 jaar geeft die led tube nog wel licht, echter te weinig om goed en veilig te kunnen werken. En dat is nou net waar we kunstmatige verlichting voor nodig hebben.
Moet de overheid led verlichting verplichten?
Terug naar het onderwerp: moet de overheid het verplicht maken om enkel led te gebruiken? Ik twijfel of er dan nog innovatieve bedrijven zijn (parkeer deze, kom ik op terug) die de moeite nemen om nieuwe technieken te ontwikkelen. Wat te denken van plasma, of laser? Dat kan zomaar een toekomstige lichtbron zijn die zuiniger, duurzamer en veiliger is dan led.
Dan kom ik nog even terug op innovatieve bedrijven. Led techniek is een stuk minder complex dan traditionele verlichting. We zien in de markt dan ook veel kopieergedrag, en weinig echte innovaties. Neem bijvoorbeeld Philips, die de volledige lichtdivisie heeft afgestoten. Echte innovatie komt van buiten de industrie, kijk hoe relatief snel Tesla marktaandeel wint. Ik kan niet wachten tot er een bedrijf als Tesla de volledige lichtindustrie weer op zijn kop zet. En dan helpt het niet mee als de overheid led verlichting verplicht stelt.
Wat dan wel? We moeten namelijk aan de doelstellingen voldoen uit het klimaatakkoord. Ik denk dat het beter is om de technologie vrij te laten, en restricties te stellen aan het verbruik versus de lichtopbrengst (de Lumen – Watt verhouding). Dit kan je terugbrengen naar een soort energielabel, maar dan dynamisch. Iets wat nu A+ is, kan dan twee jaar later een lagere score krijgen als de technologie verder is gekomen. Of bedrijven een maximaal Wattage per m2 oppervlakte te belonen, zodat men geneigd is gebruik te maken van aanvullende maatregelen. Maatregelen als dimmen op daglicht, beweging of tijd. Dan ga je technologie versnellen, en daar zit altijd de meerwaarde.
